صورت معاملات فصلی چیست

یکی از راه‌کارهای تسریع در روند ارزیابی مالیات و افزایش دقت و شفافیت در آن، دریافت صورتحساب معاملات در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت است. این روش که به نام مالیات فصلی شناخته می‌شود، چند سالی است که در ایران و با نام صورت معاملات فصلی به‌صورت قانونی در حال اجراشدن است. همان‌طور که گفته شد در این روش صاحبان کسب‌وکار فهرست معاملات خود را به‌صورت فصلی به سازمان امور مالیاتی تقدیم می‌کنند.

تعریف معاملات فصلی

به‌تمامی خریدوفروش‌هایی که مؤدی (حقیقی و حقوقی) در مدت‌زمان معین انجام می‌دهد معاملات فصلی گفته می‌شود. در حقیقت همان‌گونه که از نام آن پیداست، این مدت‌زمان معین به‌صورت سه‌ماهه بوده و آغاز هر فصل خورشیدی، آغاز دوره سه‌ماهه است. در این دوره‌های سه‌ماهه مؤدی فهرست تمامی مبادلات خود را به همراه اطلاعات طرف معامله و دیگر اطلاعات موردنیاز به سازمان امور مالیاتی تقدیم می‌کند.

تفاوت صورت معاملات فصلی با ارزش افزوده

نکته‌ای که ممکن است برخی را به‌اشتباه بیندازد، یکی بودن صورت معاملات فصلی با مالیات با ارزش افزوده است. صورت معاملات فصلی تنها محدود به ارائه فهرست معاملات است و در آن مالیات جداگانه‌ای دریافت نمی‌شود. در حقیقت صورت معاملات فصلی تنها روشی برای شفاف‌تر شدن معاملات و معامله‌گران است.

درحالی‌که مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات است که درعین‌حال مشمولین آن ملزم به ارائه صورت معاملات فـصلی هستند. در نظر داشته باشید که مشمولین ارائه صورت معاملات فصلی محدود به مشمولین پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیستند. دراین‌باره در ادامه یادداشت بیشتر خواهید خواند.

قبل از اینکه به‌طور کامل با قانون ارسال صورت معامـلات فصلی آشنا شوید، بهتر است نیم‌ نگاهی به تاریخچه آن در ایران بیندازیم.

تاریخچه صورت معاملات فصلی در ایران

همان‌طور که پیش‌ازاین گفته شد، صورت معاملات فصلی در ایران با نام مالیات فصلی نیز شناخته می‌شود. ارسال مالیات فصلی یا همان صورت مـعاملات فـصلی برای اولین بار در سال 1373 در قانون وصول درآمدهای دولت مطرح شد. در این طرح دولت برای پیش‌بینی درآمد مالیاتی خود، کسانی که ملزم به دریافت کارت اقتصادی بودند را موظف به ارائه صورتحساب‌های خود در دوره‌های سه‌ماهه و درج شماره اقتصادی خریدار و فروشنده می‌کرد.

در سال 1380 دستورالعمل اجرایی ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم دراین‌باره به تصویب رسید و الزام آن برای اشخاص حقیقی و حقوقی بیشتر شد. درنهایت و پس از 11 سال در سال 1391 این قانون رسماً به اجرا گذاشته شد و مؤدیان را ملزم به دریافت کد اقتصادی و درج کد اقتصادی خریدار و فروشنده در معاملات کرده و درعین‌حال از آن‌ها خواسته شد صورت معاملات خود را به‌صورت فصلی به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. در حقیقت فرایند ارائه این طرح و اجرایی شدن آن 18 سال به طول انجامید.

این قانون در سال 1394، هم‌زمان با اصلاح بندهایی از قانون مالیات‌های مستقیم، تغییراتی کرد که آنچه در ادامه می‌خوانید قانون صورت معاملـات فصلی مطابق با آخرین تغییرات آن است.

قانون صورت معاملات فصلی در ایران

مطابق ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، مؤدیان مشمول ارائه صورت معاملات فصلی مکلف‌اند، برای تمامی معاملات خود صورتحساب صادر کرده و در آن شماره اقتصادی خود و طرف معامله را وارد کنند و در فواصل زمانی سه‌ماهه فهرست صورتحساب‌های خود را در قالب‌های مشخص به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

افراد مشمول باید در نظر داشته باشند که درج شماره اقتصادی طرف معامله در صورتحساب ضروری است و عدم درج آن تخلف محسوب می‌شود. درصورتی‌که افراد حقیقی طرف معامله شماره اقتصادی دریافت نکرده‌اند، می‌توان از کد ملی آن‌ها به‌جای کد اقتصادی استفاده کرد. برای اشخاص حقوقی‌ای که شماره اقتصادی ندارند نیز می‌توان از شناسه ملی آن‌ها استفاده کرد.

جهت مطالعه ادامه مطلب کلیک کنید